ΟΜΙΛΙΑ ΑΝΔΡΕΑ ΛΟΒΕΡΔΟΥ, ΓΕΝΙΚΟΥ ΑΓΟΡΗΤΗ ΤΟΥ ΚΙΝΗΜΑΤΟΣ ΑΛΛΑΓΗΣ ΣΤΗΝ ΟΛΟΜΕΛΕΙΑ ΤΗΣ ΒΟΥΛΗΣ
ΕΝΟΤΗΤΕΣ 3η,4η, 8η
20 Νοεμβρίου 2019
Κύριε Πρόεδρε
Κυρίες και κύριοι Βουλευτές
Όπως και χθες έτσι και σήμερα, ξεκινώ με την έκθεση των σκέψεων και των προτάσεων του Κινήματος Αλλαγής για άρθρο του Συντάγματος που πρόκειται να αναθεωρηθεί. Και ειδικά αναφέρομαι στο άρθρο 32 και την εκλογή του Προέδρου της Δημοκρατίας. Πρότασή μας είναι η κατάργηση της διάλυσης της Βουλής επί μη εκλογής ΠτΔ. Πρότασή μας είναι να αντικατασταθεί η παρ.4 του άρθρου 32, αν στην τρίτη ψηφοφορία δεν επιτευχθεί η αυξημένη πλειοψηφία των 180, να παρατείνεται η θητεία του Προέδρου για ένα έτος. Στη συνέχεια στη σχετική ψηφοφορία να απαιτούνται 160 ψήφοι. Αν κι αυτή η αυξημένη πλειοψηφία δεν επιτευχθεί, τότε η θητεία του Προέδρου παρατείνεται έως τις επόμενες εκλογές.
Η κατάργηση της διάλυσης της Βουλής επί μη εκλογής του ΠτΔ έπρεπε να γίνει με την αναθεώρηση του 2001. Το ΠΑΣΟΚ τότε το είχε προτείνει, ο τότε γενικός εισηγητής μας Ευ. Βενιζέλος το είχε υποστηρίξει, η ΝΔ δεν συμφωνούσε και τελικώς η διάταξη δεν άλλαξε. Ουδέν κακόν, σκέφτηκα. Η πρακτική των κομμάτων δημιουργεί συνθήκη του πολιτεύματος κι αυτή με τη σειρά της θα δημιουργήσει συνταγματικό έθιμο. Τί εννοούσα; Μα την καλή πρακτική Α.Παπανδρέου και Α.Σαμαρά να εκλέξουν τον Κ.Στεφανόπουλο, την καλή πρακτική Κ.Σημίτη και Κ.Καραμανλή να τον επανεκλέξουν, καθώς και η καλή πρακτική Κ.Καραμανλή και Γ.Παπανδρέου να εκλέξουν τον Κ.Παπούλια. Είχα, όμως, άδικο! Ο Στ.Δήμας δεν εξελέγη το 2015, όχι γιατί δεν ήταν κατάλληλος, το αντίθετο μάλιστα, αλλά διότι ο ΣΥΡΙΖΑ και οι ΑΝΕΛ παραβίασαν το Σύνταγμα προκειμένου να οδηγήσουν τη χώρα σε εκλογές. Η πόλωση επανήλθε, συντρίβοντας τους θεσμούς. Ακόμη και εκλογές το Νοέμβριο του 2015 πρότεινε η Κυβέρνηση Σαμαρά-Βενιζέλου στην τότε αντιπολίτευση, αλλά εις μάτην. Κι όλα αυτά επειδή δεν αναθεωρήθηκε το 32 παρ.4 το 2001. Ας το αλλάξουμε λοιπόν. Άλλωστε και ο ΣΥΡΙΖΑ έκανε μία ακόμη κυβίστηση. Άλλαξε γνώμη, υποστηρίζει πια τη μη διάλυση της Βουλής, επιχειρεί να μας πείσει πόσο επιζήμια είναι η διάλυση της Βουλής επί μη εκλογής ΠτΔ, αλλά έκανε και κάνει λάθος σε αντίθετη κατεύθυνση τώρα. Πρώτον, έδωσε όλες τις ψήφους του στην αναθεώρηση του άρθρου 32, δεν άκουσε τις εκκλήσεις μας να μην το κάνει, μπορούσε να παρακολουθήσει το παράδειγμά μας που ψηφίσαμε δια του του κοινοβουλευτικού εκπροσώπου, και τώρα το όλο θέμα βρίσκεται στα χέρια μόνο της ΝΔ, που το διαχειρίζεται εγωιστικά και μικροκομματικά. Δεύτερον, ο ΣΥΡΙΖΑ προτείνει, πως επί μη εκλογής ΠτΔ, οι υποψηφιότητες οδηγούνται στο εκλογικό σώμα, δηλαδή προτείνει την άμεση εκλογή. Καταστροφική πρόταση! Γιατί; Μα γιατί επαναφέρει το δυισμό, τη διαρχία της εκτελεστικής εξουσίας. Δηλαδή καταργεί το εκλογικευμένο κοινοβουλευτικό πολίτευμα.
Αναγκαίες είναι εδώ ορισμένες εννοιολογικές αποσαφηνίσεις. Εκλογικευμένο χαρακτηρίστηκε το κοινοβουλευτικό πολίτευμα, όταν απέκτησε τις εγγυήσεις της κυβερνητικής σταθερότητας. Διότι ως εξορθολογισμός του κοινοβουλευτικού πολιτεύματος νοείται η διαμόρφωση συνθηκών αποτελεσματικής λειτουργίας του, η οποία προϋποθέτει τη σταθερότητα της εκτελεστικής και της νομοθετικής λειτουργίας. Και προέκυψε ως ανάγκη, επειδή τα συστήματα της απλής αναλογικής και η δικέφαλη εκτελεστική εξουσία οδηγούσαν στην κυβερνητική αστάθεια τις περισσότερες χώρες της Ευρώπης, μεταξύ των οποίων η Γερμανία, η Αυστρία, η Ιταλία, η Γαλλία της 4ης Δημοκρατίας και πολλές άλλες. Στην Ελλάδα, τη δεκαετία 1926-1935 δέκα διαδοχικές κυβερνήσεις είχαν μέσο όρο παραμονής στην εξουσία επτά μήνες (κυβερνήσεις Ευταξία, Κονδύλη, Ζαΐμη, Βενιζέλου, Παπαναστασίου, Βενιζέλου, Τσαλδάρη, Βενιζέλου, Οθωναίου, Τσαλδάρη)!!! Ιστορικά, λοιπόν, η αστάθεια ξεπεράστηκε με τον περιορισμό της απόλυτης αναλογικότητας των εκλογικών συστημάτων, καθώς και με τη θέσπιση αυστηρών προϋποθέσεων για την πτώση μιας κυβέρνησης. Το πιο βασικό από αυτά ήταν ο περιορισμός του αρχηγού του κράτους σε ρυθμιστικά καθήκοντα, μέσω του περιορισμού των αρμοδιοτήτων του, αλλά και με την υιοθέτηση της έμμεσης εκλογής του (πλην Πορτογαλίας, Ιρλανδίας, Αυστρίας, όπου διατηρείται η άμεση εκλογή, αλλά εκεί και αυτή εναρμονίστηκε με τον αμιγώς κοινοβουλευτικό χαρακτήρα του πολιτεύματος, διότι οι Πρόεδροι περιορίστηκαν εδώ και δεκαετίες σε απολύτως ρυθμιστικά καθήκοντα). Εμείς στην Ελλάδα το διχασμό τον βιώσαμε εδώ και πολλές δεκαετίες, ενώ επιχειρήθηκε η αναπαραγωγή του και στα χρόνια της πρόσφατης οικονομικής κρίσης. Ο διχασμός, η δημαγωγία, ο λαϊκισμός είναι η δήθεν ευκολία για κάποιους μέσα στη δυσκολία και ο τρόπος να αποκτήσουν πολιτικά οφέλη. Θα ήταν σφάλμα, λοιπόν, η άμεση εκλογή του ΠτΔ. Ακόμη κι αν του αφαιρούσαμε τις περιορισμένες αρμοδιότητες που σήμερα έχει, η άμεση εκλογή ενός μονοπρόσωπου οργάνου εξ αντικειμένου θα το έθετε στην κορυφή της ιεραρχίας των οργάνων του κράτους, διότι θα το εξόπλιζε με μεγάλη πολιτική ισχύ. Κι η πολιτική κρίση θα ήταν έτσι ένα καθημερινό ενδεχόμενο, η δε μετατροπή της σε πολιτειακή κρίση θα ήταν ένα μόνιμο ενδεχόμενο. Κι ένα τελευταίο επιχείρημα απλής λογικής; ως γνωστόν η εκλογή του ΠτΔ γίνεται χωρίς λόγια. Γιατί ο αρθρωνόμενος προεκλογικός λόγος είναι εξ ορισμού πολιτικός. Επί αμέσου εκλογής τί θα μπορούσαν να υποστηρίζουν οι υποψήφιοι ενώπιον του εκλογικού σώματος; Πως θα είναι ο καθείς καλύτερος ρυθμιστής από τον άλλον;
Και η πρόταση της ΝΔ, όμως, πάσχει τόσο από πλευράς δημοκρατικότητας, όσο και από εκείνην της λογικής. Είναι δυνατόν να προτείνετε σεις της ΝΔ εκλογή με σχετική πλειοψηφία στο προτελευταίο κατά την πρότασή σας στάδιο; Και δεν απαντάτε πειστικά με το επιχείρημα πως και σήμερα προβλέπεται αυτό από το Σύνταγμα, διότι στο ισχύοντα Καταστατικό μας Χάρτη αυτό προβλέπεται μετά τη διενέργεια εκλογών. Κι ακόμη, τί ρύθμιση είναι αυτή, πως δηλαδή επί ισοψηφίας εκλέγεται ο πρεσβύτερος; Κι αν είναι γυναίκα αυτή; Τότε θα εκλέγεται η πρεσβυτέρα; Δηλαδή η γυναίκα του κληρικού, του πρεσβύτερου; Ας σοβαρευτούμε όμως. Νομίζω πως η ΝΔ δεν πρέπει να επιμείνει σε αυτή τη χαριτωμένη ιδέα της. Που ακολούθησε μία άλλη ακόμη πιο χαριτωμένη, εκείνη την αμίμητη της κληρώσεως, που κυκλοφόρησε για λίγο μετά το τέλος της σχετικής συζήτησης στην Επιτροπή.
Από την τρίτη ενότητα δεν δεχόμαστε τις προτάσεις για τη δημιουργική δυσπιστία, ούτε επίσης και εκείνη για την προϋπόθεση της βουλευτικής ιδιότητας, προκειμένου να διοριστεί κάποιος ως πρωθυπουργός. Στην ενότητα αυτή προτείνουμε να προστεθεί στο άρθρο 68 παρ.2 ένα δεύτερο εδάφιο ως εξής; “Κατά τη διάρκεια μιας κοινοβουλευτικής περιόδου είναι δυνατόν να συσταθούν δύο εξεταστικές επιτροπές με πρόταση των Βουλευτών της αντιπολίτευσης, σύμφωνα με τη διαδικασία του προηγούμενου εδαφίου”. Προφανώς και η ρύθμιση αυτή θα μπορούσε να προβλεφθεί με απλή αλλαγή του Κανονισμού της Βουλής, αλλά η δυστροπία των κομμάτων επί πολλές δεκαετίες δεν το επέτρεψε. Η ρύθμιση που προτείνουμε είναι ορθότατη, διότι δεν είναι δυνατόν η κυβέρνηση να εξετάζεται με το ύψιστο μέσο κοινοβουλευτικού ελέγχου μόνο όταν η ιδια το επιθυμεί.
Τέλος από την 4η ενότητα, προτείνουμε την αναθεώρηση του άρθρου 73, ενώ απορρίπτουμε την επέκταση του θεσμού του δημοψηφίσματος. Τα σχετικά άρθρα 28 και 44 παρ.2 δεν χρειάζονται καμία αλλαγή, καμία προσθήκη.
Η εφαρμογή στην πράξη του άρθρου 28 με την συνδυασμένη εφαρμογή των παραγράφων του 2 και 3 έχει οδηγήσει σε πολύ θετικά αποτελέσματα.
Για την προσθήκη της δυνατότητας δημοψηφίσματος, που προτείνεται από τον ΣΥΡΙΖΑ, δεν έχω να πω πολλά!
Θα περιοριστώ, και μου αρκεί αυτό, να διαβάσω το ερώτημα, το οποίο υπεβλήθη στον ελληνικό λαό τον Ιούλιο του 2015.
«Πρέπει να γίνει αποδεκτό το σχέδιο συμφωνίας, το οποίο κατέθεσαν η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο στο Eurogroup της 25.06.2015 και αποτελείται από δύο μέρη, τα οποία συγκροτούν την ενιαία πρότασή τους; Το πρώτο έγγραφο τιτλοφορείται «Reforms for the completion of the Current Program and Beyond» («Μεταρρυθμίσεις για την ολοκλήρωση του τρέχοντος προγράμματος και πέραν αυτού») και το δεύτερο «Preliminary Debt sustainability analysis» («Προκαταρκτική ανάλυση βιωσιμότητας χρέους»).
Παράνομο δημοψήφισμα, γιατί το ερώτημα ήταν αφενός ακατανόητο και αφετέρου διότι η ερμηνεία που κυριαρχούσε αποδείχθηκε προσχηματική. Είναι παγκοίνως γνωστό, πως η νοθεία επί δημοψηφισμάτων προκύπτει από τον τρόπο που τίθενται τα ερωτήματα.
Συνεπώς το δημοψήφισμα του 2015 ήταν παράνομο γιατί το αποτέλεσμά του ήταν από την θέση του ερωτήματος νοθευμένο. Κι άλλωστε, το όχι δεν είχε καμία σχέση τελικώς με το ερώτημα, διότι όπως αποδείχθηκε η τότε κυβέρνηση το μετέτρεψε με θράσος και με άνεση σε ΝΑΙ. Σε ΝΑΙ στα μνημόνια!!!
Όχι λοιπόν, στα δημοψηφίσματα για το άρθρο 28. Ακριβώς ίδιες είναι οι απόψεις μας και για την πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ περί δημοψηφισμάτων γενικώς, την αναθεώρηση δηλαδή του άρθρου 44§2 του Συντάγματος.
Με διαφορετικό τρόπο οφείλουμε να αντιμετωπίσουμε την προσθήκη στο άρθρο 73 του Συντάγματος, ειδικής παραγράφου, σχετικής με τη δυνατότητα άσκησης της λαϊκής νομοθετικής πρωτοβουλίας. Έχουμε υποβάλει εμείς την πρόταση αυτή όπως και ο ΣΥΡΙΖΑ, απλώς δεν καταγράφεται στις σχετικές επίσημες προτάσεις της προηγούμενης προτείνουσας Βουλής, διότι δεν διαθέταμε τους πενήντα Βουλευτές, οι οποίοι απαιτούνται από το Σύνταγμα για το σκοπό αυτό.
Ωστόσο, είχα το προνόμιο και την τιμή, ως Εισηγητής στην Επιτροπή Αναθεώρησης, να συμμετάσχω σε έναν πραγματικά δημιουργικό και γόνιμο διάλογο, που διήρκεσε μάλιστα σχεδόν μία ώρα, και να εκθέσω αναλυτικά τα επιχειρήματα της παράταξής μας σχετικά με αυτή την πρόταση. Και χθες, με ομολογουμένως όχι αμελητέα ευχαρίστηση, ακούσαμε και τον Πρόεδρο της Επιτροπής κ.Στυλιανίδη και την κ.Ντόρα Μπακογιάννη και άλλα στελέχη της Νέας Δημοκρατίας να εισηγούνται την αποδοχή της συγκεκριμένης πρότασής μας.
Κυρίες και κύριοι Βουλευτές,
Η λαϊκή νομοθετική πρωτοβουλία θα αντιμετωπίζεται, κατά τις εισηγήσεις μας, από το Σύνταγμα, όπως ακριβώς και οι προτάσεις νόμου. Δηλαδή θα τίθενται υποχρεωτικά στην ημερήσια διάταξη του νομοθετικού έργου της Βουλής. Προϋπόθεση για την εκδήλωση της λαϊκής νομοθετικής πρωτοβουλίας πρέπει να είναι η συγκέντρωση ενός συγκεκριμένου αριθμού υπογραφών, για παράδειγμα οι 500.000 υπογραφές. Κι εδώ θα σημειωθούν τα εξής: με τη συγκέντρωση υπογραφών σχετικά με ένα ζήτημα, προκειμένου αυτό να εισαχθεί στη Βουλή ως λαϊκή νομοθετική πρωτοβουλία προωθείται η συμμετοχή των πολιτών στις πολιτικές διεργασίες της χώρας. Συγκροτείται δηλαδή ένα νέο για την Ελλάδα πολιτικό δικαίωμα, χωρίς να προσβάλλεται η δημοκρατική αρχή και ειδικότερα οι αρχές της λαϊκής κυριαρχίας και της πλειοψηφίας, αφού εν τέλει η νομοθετική αποδοχή αυτής της πρότασης είναι θέμα της εκάστοτε πλειοψηφίας της Βουλής. Βεβαίως ως προς τον ΣΥΡΙΖΑ οφείλουμε να θυμίσουμε πως η πλειοψηφία στην περασμένη περίοδο της Βουλής δεν έθετε στην ημερήσια διάταξη τις προτάσεις νόμων των Βουλευτών, παραβιάζοντας ευθέως τη σχετική διάταξη του άρθρου 73§1 του Συντάγματος. Κι αυτό μας οδήγησε, στην προηγούμενη προτείνουσα Βουλή, να εισηγηθούμε και την αναθεώρηση του άρθρου αυτού, προκειμένου να προβλεφθεί, πως οι προτάσεις νόμων των Βουλευτών εισάγονται υποχρεωτικώς για συζήτηση και ψήφιση στη Βουλή. Η πρόταση μας αυτή δεν έγινε δεκτή από την παρελθούσα πλειοψηφία, αλλά στο βαθμό που το άρθρο 73 συμπεριελήφθη στις υπό αναθεώρηση συνταγματικές διατάξεις, υπάρχει ακόμη χρόνος να γίνει αποδεκτή, αυτή τη φορά από την πλειοψηφία της Νέας Δημοκρατίας.
